• De bunker is heden het gemakkelijkst terug te vinden komende vanaf de Graaf Leon Lippensdreef.
• Komende vanaf deze weg (kant parking van het Zwin), kan je best even meegaan in de bocht en dan links afbuigen in een overharde wegel waarna u meteen iets verder naar rechts u bevindt op de Nieuwe Hazegraspolderdijk.
• Het is de 2e bunker langs deze talud dat je op deze manier tegenkomt.

• Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

• Gemeente Knokke Heist, Sectie G, kadastraal perceel 349s2

• De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
• Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
• Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
• Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
• De bunker maakt deel uit van de Nieuwe Hazegraspolderdijk en zal dus allicht wel staatseigendom zijn.

• Het betreft een structuur op de voorlinie van de Hollandstellung, kortbij de Nederlandse grens dus.
• Deze bunker is te beschouwen als de 1e van 9 structuren die allen deel uitmaken van het "Stützpunkt Wilhelm".

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

• Een ruim manschappenverblijf in de dijk

• 1 grote bunkerkamer
• 1 open toegangsgang op zijn beurt afgeschermd door een grote scherfmuur met 2 ingangen.

Bouwplannen horende bij deze bunker

Omschrijving van het bunkertje:

• Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
• Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur is opgetrokken.
• We zien een grote manschappenruimte. Deze heeft 2 zeer kortbij elkaar geplaatste toegangen, centraal vooraan in de kamer.
• Daarna komt men in een grote "open" gang. Hier is namelijk geen plafond voorzien.
• De voorzijde wordt nog eens bijkomend afgeschermd door een grote zware scherfmuur die met stalen profielen wel extra verankerd is aan de hoofdstructuur.
• Op de beide uiteinden van deze scherfmuur kan men de centrale gang betreden.
• Ook het plafond van de bunkerkamer is uitgewerkt in ter plaatse gestort gewapend beton.
• De dakstructuur zit mee in de dijk en is heden ook nog grotendeels bijkomend verborgen onder graszoden van de dijk.
• Ook de achterzijde van de bunker steekt heden nog voor een kleine meter boven het talud uit, mogelijks was dit origineel niet het geval en is de dijk hier ondertussen wat gelijk gezet qua breedte.
• De bunker steekt vrij hoog uit boven het maaiveld van de wegel beneden de dijk omdat er in dit geval geen afdalende traptreden zijn om de structuur op zich te betreden. Hij steekt dus heden, en allicht ook nog in zijn originele gebruiksperiode, letterlijk tot de bovenkant van het talud.
• Deze bunkerkamer was origineel afgescheiden van de centrale gang via twee aparte deuren. Hier zijn nog hengsels zichtbaar van.
• Aan de toegangen vanaf de buitenzijde tussen zijwanden en de grote scherfmuur waren er allicht geen deuren.
• Opvallend is ook dat zeker aan de kant van de wegel in het ruwe beton kleine gaatjes zichtbaar zijn waar ooit houten blokken hebben ingestoken. Dit laat vermoeden dat de structuur ooit met een houten skelet omgeven is geweest als camouflage. Allicht had hij het uitzicht van een stal of iets dergelijks tegen het talud aangebouwd.
• Ook in de bunkerkamers ziet men duidelijk dat zowel wanden als plafond ooit met hout bekleed zijn geweest. Men ziet nog duidelijk houten latten (in dit geval tot tegen het plafond) in de wanden steken alsook houten blokjes in het massief gegoten plafond waartegen allicht dus houtskelet werd bevestigd.

• De bunker is vrij vlot bereikbaar en volledig toegankelijk langs de linker toegang vanaf de wegel voor de bunker. De linker toegang zit totaal volgroeid en ook aan de binnenzijde is dat stuk van de gang tussen scherfmuur en bunkerkamer volledig gevuld met wildgroei en struiken..
• Hij verkeert voor de rest zeker nog in vrij goede staat.
• Dit type van structuurtjes is heel geliefd bij bepaalde diersoorten. In dit geval bevinden er zich vaak zwaluwnestjes in. Gelieve deze te respecteren en gerust te laten aub.

• Voorlopig heb ik bij deze structuur nog geen sporen van projectielinslagen of iets dergelijke kunnen terugvinden.
• Dit kan natuurlijk ook te maken hebben met het feit dat hij een houten skelet zal hebben gehad en dit de kogelinslagen zal hebben opgevangen, als deze er al waren.

• Tijdens de Duitse bezetting in WOII zouden de Duitsers zowel nabij de bunker KH M 02 en de bunker KH M 03 een platform opgetrekken zijn voor het opstellen van luchtafweer. Deze dienden dan als luchtbescherming bij het daar nabije vliegveld. Deze structuren werden reeds zeer kort na de oorlog afgebroken door lokale bewoners om het hout allicht te kunnen gebruiken als bouwmateriaal of brandhout.
• in 1944 tijdens de slag om de Scheldtpocket hadden de Duitsers er een dunne verdedigingslijn opgebouwd, vanachter de Hazegraspolderdijk schoten ze met mortieren naar Retranchement, waarbij de Canadese sergeant Hickmann sneuvelde. Naar deze sergeant werd daar later een brug genaamd, de Hickmannbrug. Hierop is alvast in de richting van deze bunker en de beperkt daar aanwezige Duitse stellingen teruggevuurd door de Candadezen. Deze bunker is dus toen zeker opnieuw beperkt gebruikt geweest door de laatste Duitse verdedigers van die stelling. (Info afkomstig van Mr Eddy Lambrecht)

Foto's van deze bunker

Oude foto's uit 1991 - Collectie Alain Van Geeteruyen

Specifieke bijkomende interessante bronnen:

• Agentschap Onroerend Erfgoed 2017: Hollandstellung - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/69390
• Duitse Bunker "Stützpunkt Wilhelm" - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/300951